İGART Sanat Projeleri Yarışması’nın birincisi Betül Kotil’e ilişkin “Saya’nın Sesi” yapıtı, İstanbul Havalimanı’nda sanatseverlerle buluştu.
İstanbul Havalimanı işletmecisi İGA’nın hayata geçirdiği İGART Sanat Projeleri Yarışması’nın ilki, Prof. Dr. Hüsamettin Koçan’ın başkanlığında, yürütme heyeti üyeleri Prof. Dr. Gülveli Kaya, Prof. Marcus Graf, Nazlı Pektaş, Murat Tabanlıoğlu, Deniz Odabaş, Mehmet Ali Güveli ve heyet üyesi olarak heykeltıraş Seyhun Topuz, Seçkin Pirim ve Türkiye Tasarım Vakfının titiz çalışmaları sonucu tamamlandı.
Cumhuriyet’in kuruluşunun 100. yılına ithafen 1923 adet zil kullanılan eserin açılışında konuşan Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, bu yıl 50 milyondan fazla turist hedefinde olduklarına işaret ederek, bu ziyaretçilerin 15 milyondan fazlasının da İstanbul’da ağırlanacağını söyledi.
Yaklaşık 10 milyon turistin de İstanbul Havalimanı üzerinden kente geleceğini belirten Ersoy, “15 milyon turist de giriş yapmadan İGA üzerinden Avrupa’nın ve dünyanın başka noktalarına dağılacaklar. Yani 25 milyon turist İGA’ya ayak basıyor, bir biçimde buraya temas ediyor ve ülkemizden ayrılıyorlar. Türk vatandaşlarını da dahil edecek olursak yurt içini, yurt dışını ziyaret eden ve tekrar burada çalışan işçi, yani buraya günübirlik muhtaçlıkları gidermek için gelen işçisi hesaba kattığınız vakit günde ortalama 300 bin kişinin bu havalimanına bir halde temas ettiğini görüyoruz.” dedi.
Bakan Ersoy, Türkiye Kültür Yolu Festivalleriyle de vatandaşların kültür ve sanata kolay erişimini sağlamayı amaçladıklarına dikkati çekerek şöyle devam etti:
“Vizyonlarımızın örtüşmesi açısından da ben bu projeyi çok bedelli buluyorum. Kamusal alanda gerçekleştirilen bu biçim sanat faaliyetleri, vatandaşlarımızın kültür ve sanata erişimini de kolaylaştıran etkinlikler ve birkaç tane özel donesi var bu aktifliğin. En kıymetlisi, Betül üzere genç sanatkarlara fırsat tanınmış olması, onları geliştirmesi. Bizim kültür ve sanata yapacağımız yatırımlar çok çok kıymetli. Ben her vakit kültür ve sanatın turizmle birbirini tamamladığını söylüyorum. Rakip turizm ülkelerinden de kültür ve sanatınızdaki değerlerinizle ayrışıyorsunuz. Kültür ve sanatı desteklediğiniz vakit otomatikman daha nitelikli turisti ülkenize getirme talihi buluyorsunuz. Bizim Beyoğlu Kültür Yolu Festivali’ndeki vizyonlarımızdan bir tanesi de bu ve bu bakış açısına baktığımız zaman İGA’nın prensipleri, kültür ve sanata yapmış olduğu yatırımlar çok örtüşüyor. Ben kendilerini hem tebrik ediyor hem de şükranlarımı sunuyorum. Bizim kültür ve sanat iktisadını geliştirmek için öncelikli olarak genç sanata, genç kültüre takviye vermemiz gerekiyor. Bunun çok büyük bir zenginlik olduğunu kabul ettirmemiz gerekiyor.”
Yarışmada Anadolu kültürünü yansıtan temalara önem verildiğini aktaran Ersoy, “Anadolu çok değerli bir mozaik. Kültür ve sanat zengini dediğiniz vakit bir köprü görevi görüyor. Asya’dan, Orta Doğu’dan, Uzak Asya’dan, Batı’dan, Avrupa’dan, her yerden kültür ve sanatçının da buluştuğu bir nokta. O yüzden bizim Anadolu’nun kültürünü, sanatını ön plana çıkarabileceğimiz işler de çok çok değerli. Kültür ve sanat faaliyetlerinin İstanbul’un, ülkemizin her noktasına yayılmasını diliyorum. Biz esasen bununla ilgili çalışmalarımızı, Kültür Yolu Şenliklerini etaplı bir formda bütün kentlerimizde yaparak gerçekleştiriyoruz.” değerlendirmesini yaptı.
“Açık havada yapılmış en büyük sanat eseridir”
İGA İstanbul Havalimanı Üst Yöneticisi (CEO) Kadri Samsunlu da kurum olarak insanları sadece seyahatle değil, kültür ve sanatla buluşturmayı hedeflediklerinin altını çizerek, “Dördüncü yaşımızı kutluyoruz ve 160 milyon yolcuyu bu havalimanından geçirdik. Bununla birlikte Türk havacılığının dünyada çok daha farklı bir yere oturması konusunda da üzerimize düşen misyonu yerine getiriyoruz. Geçtiğimiz üç yılda Avrupa’nın en yoğun havalimanı olduk. Bundan dolayı çok mutluyuz.” ifadelerini kullandı.
Burada dünyanın en büyük havalimanı müzesini de kurduklarına işaret eden Samsunlu, “Türkiye’deki bütün müzelerden gerçek yapıtları Bakanımızın onayıyla buraya getirdik ve bugün yolcularımıza gösteriyoruz. Bizim havalimanımızda başlayan kütüphane projesi de bugün Türkiye’deki diğer bütün havalimanlarına yayılmış durumda. Bizim havalimanımızdan aldığınız kitabı Ankara Havalimanı’na verebiliyorsunuz. Böylece bizim kendi edebiyatımız, kendi roman ve öykülerimiz elden ele dolaşıyor.” diye konuştu.
Samsunlu, İGA olarak genç Türk sanatçılara da kapı açmayı amaçladıklarını vurgulayarak şunları kaydetti:
“İGART çatısı altında bu havalimanındaki bütün kültür ve sanat faaliyetlerini organize ediyoruz. İGART kapsamında yaptığımız yarıştan Betül kardeşimiz birinci olarak çıktı ve ‘Saya’nın Sesi’ adlı eseri bugün burada hayata geçirildi. Bunu önemsiyorum. Bu fikrin öncüsü de Mehmet Kalyoncu’dur. Kendisi havalimanına bedel katma tarafında, ‘Ya bir şeyler yapıyorsunuz ama havalimanını yöneten yöneticinin perspektifi de bazen dar gelebilir. Çeşitli kurumlardan insanları yürütme kurulumuza davet edelim. Başına da ikna edebilirsek Hüsamettin hocamızı koyalım ve onunla beraber burada ayrı bir kültür sanat merkezi oluşturalım.’ dedi ve bugün de bunun birinci adımını hayata geçiriyoruz.”
“Saya’nın Sesi” yapıtında 1923 adet Manisa’da üretilen zilin kullanıldığını aktaran Samsunlu, “Bu 4 bin 50 metrekarelik alanda açık havada yapılmış en büyük sanat eseridir. Bunun üretim safhasında Betül kardeşimiz bir sene Manisa’ya giderek, gelerek, zillerin boyutlarını, ses sistemlerini kurarak buranın üretimini tamamladı. Bu İstanbul Havalimanı’nın bir özgüven projesi. Çok büyük sorunları ve çok büyük problemleri aşarak biz bu projeleri hayata geçirdik.” dedi.
Kadri Samsunlu, ayrıyeten havalimanında kültür sanata dair gelecek yıllarda 17 proje daha gerçekleştirecekleri bilgisini verdi.
“Burası ülkemiz açısından birkaç tane armağan anlamına geliyor”
İGART Yürütme Konseyi Lideri Prof. Dr. Hüsamettin Koçan da Betül Kotil’i tebrik ederek, “Aslında burası ülkemiz açısından birkaç tane armağan anlamına geliyor. Bir tanesi gençler, ikincisi kamusal alanda sanatın mutlak gerekliliğine inanan ve onu destekleyen bir anlayış ve onun paralelinde oluşmuş özerk çalışan bir yapılanma. Ötekisi ise Türkiye’de umudun önünü açmak projesidir diye düşünüyorum. Zira şöyle bir genel anlayış var. Belirli koridorlar kurulmuş. Ötekiler ‘Biz bunun içine giremeyiz.’ diye bir varsayım üreterek, kendilerini dışlanmış da hissediyorlar. Onun için de biz kültür ve sanat alanında bu kapalılığın önünü açıp ve herkes için kendini temsil edebilecek, anlatabilecek imkanlar sunma sorumluluğunu üstleniyoruz.” şeklinde konuştu.
Projenin içerisinde yer almaktan dolayı duyduğu memnuniyeti dile getiren Koçan, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Ben hayatım boyunca, içinde yaşadığım toplumu çok düşündüm. Geleceği ve geçmiş birikimlerini düşündüm. Benim hayatım budur. Tahminen bu çeşit tertipler sürdürülebilir bir kültür, sanat anlayışının, ülkemiz açısından bir gelecek tabir etmesidir. Bu müsabaka sonucunda sevgili Betül’ün yaratıcı dehasıyla birlikte burası artık bizim gökyüzümüz oldu. Bu gökyüzü bize otlak mevsimini, Toros Dağları’nı getirdi, zanaatı getirdi. Kendine ilişkin olmayı ve çağı aramayı getirdi. Gelenekle çağın buluşmasını getirdi. O açıdan bu projemiz bizim, yalnızca gençleri öne çıkarmakla kalmadı. Umut yarattı ve de bizim kendi birikimlerimizden gelecekçi bir anlayışla nasıl yararlanabiliriz onu gösterdi.”
“Saya, bu coğrafyadan doğdu”
“Saya’nın Sesi” yapıtının sahibi Betül Kotil ise çalışmasının bir ruhu olduğunu söyleyerek, “Bu ruh hem sanat hem de zanaat ile harmanlanmış bir bağlantı. Saya, bu coğrafyadan doğdu ve havalimanındaki yerini aldı. Bir kamusal alanda izleyiciyle buluştu. Kamusal alanı ben çok seviyorum. Zira hem çok şeffaf hem doğal hem de toplumsal bir alan. Bu yüzden çok sayıda izleyiciyle diyaloğa giriyor ve bir kültür belleğinin oluşmasına katkı sağlıyor. Eser ve yer münasebeti de birbirini destekliyor. Bu bağ de arasız ve olağan bir bağlantı olarak bizim zihnimizde ve belleğimizde yer alıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Kotil, yapıtı hazırlarken yaşadığı tecrübelerden de bahsederek, art planda yer alan ve emeği geçen yaklaşık 100 kişilik gruba teşekkürlerini iletti.
Programda İstanbul Havalimanı Mülki Yönetim Amiri M. İlker Haktankaçmaz da konuşma yaptı.
Açılış konuşmalarının akabinde Bakan Ersoy, çalışmaları devam eden havalimanı metrosunda incelemelerde bulunarak, yetkililerden bilgi aldı.
İstanbul’un kültür ve sanatla harmanlanmış kimliğiyle Anadolu coğrafyasının kültürel hafızasını, farklı kültürlerle buluşturmayı amaçlayan İGART Sanat Projeleri Yarışmaları serisinin ilkine, 221 proje katıldı.
Türkiye’de bugüne kadar verilen en büyük meblağ olan 1 milyon lira ödüllü müsabakada birinciliği elde eden “Saya’nın Sesi” yapıtı, İGA İstanbul Havalimanı metro çıkış alanındaki viyadük altında ziyaretçileriyle buluşuyor.
